حساسیت دارویی پوست و مو
مشکلات پوست و مو در اثر واکنش های دارویی در افراد مسن ، زنان و همچنین در افرادی که مبتلا به نقص ایمنی مانند ایدز هستند و همینطور در صورت مصرف چند دارو شایع تر هستند. اما مصرف چه نوع داروهایی منجر به ایجاد ضایعه پوستی می شود؟ برای درمان باید چه کنیم ؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا موارد مختلف واکنش های دارویی را بررسی کنیم.
حساسیت و واکنش های دارویی ، عوارض استفاده از دارو در پوست و مو
عوامل بسیاری وجود دارد که منجر به عوارضی بر روی پوست و مو می شود . یکی از مهمترین این عوامل استفاده از دارو و ایجاد شدن تداخل دارویی یا عوارض دارو به تنهایی است.
راش دارویی چیست ؟
راش دارویی چیست
راش دارویی ضایعه های پوستی هستند که بر اثر مصرف چند دارو بر روی پوست ایجاد می شوند و روی پوست ایجاد قرمزی ، خارش و سوزش می کنند.
معمولا ابتلا به این بیماری موجب تحریک و التهاب پوست می شود.
معمولا احتمال بروز راش دارویی بعد از مصرف سولفانامیدها در بیماران مبتلا به ایدز بسیار بیشتر از سایر عموم مردم است.
راش دارویی چه آثاری بر بدن ما می گذارد ؟
راش دارویی چه آثاری بر بدن ما می گذارد ؟
راش دارویی با مکانیسم ایمونولوژیک یا غیر ایمونولوژیک ایجاد می شوند.
مکانیسم های ایمونولوژیک
راش ناشی از مکانیسم های ایمونولوژیک غیر قابل پیش بینی هستند.
مکانیسم های ایمونولوژیک زیر در ایجاد راش دارویی نقش دارند:
- کهیر
- پتشی ناشی از ترومبوسیتوپنی اتوایمیون کینیدین
- بیماری سرم
- سندرم استیونس جانسون و TEN
مکانیسم های غیر ایمونولوژیک
برخی از راش های دارویی بر اثر این نوع از مکانیسن=م ها ایجاد می شوند که در مواردی قابل پیش بینی هستند. برخی از این مکانیسم ها عبارتند از :
- ریزش موی ناشی از شیمی درمانی
- تغییر رنگ ناشی از تجمع مینوسیکلین یا آمیودارون در پوست
- تشدید آکنه به دلیل مصرف لیتیوم
- توکسیسیتس با متوترکسات در افراد مسن دچار کاهش عملکرد کلیه
راش پوستی
شایع ترین واکنش دارویی پوستی
یکی از شایع ترین واکنش های دارویی پوستی ، راش دارویی اگزمانتماتو ، ماکولوپاپولار (Maculopapular)یا شبه سرخک است.
این راش معمولا 1تا 2 هفته بعد از شروع دارو و بیشتر بر روی تنه و اندام فوقانی فرد ایجاد می شود. پلی مورفیک است و اغلب همراه با خارش تب خفیف و ائوزینوفیلی است.
در بیشتر موارد این بیماری در صورت درگیر نمی شود.
واکنش دارویی در اثر مصرف پنی سیلین
در برخی مواقع استفاده از پنی سیلین ، داروهای NSAID و همینطور سولفانامیدها موجب واکنش دارویی کهیری می شوند. که ممکن است همراه با آنژیوادم یا آنافیلاکسی باشد.
مهارکننده های ACE ممکن است موجب آنژیوادم بدون کهیر بشوند.
حساسیت دارویی نسبت به نور آفتاب ، Photosensitivity
در اثر مصرف بعضی از داروها و قرص ها پوست بدن فرد دچار شکنندگی شده و موجب بروز تاول در نواحی می شود که در معرض نور قرار می گیرند. مثل پشت دستها و صورت که در مقابل نور خورشید قرار دارند.
برخی از این داروها عبارتند از :
- تتراسیکلین ها
- کینولون ها ( نالیدیکسیک اسید ، آمیودارون ، فنوتیازین )
- سولفانامیدها ( کوتریموکسازول )
ریزش مو به دلیل مصرف دارو
در موراد بسیاری دیده می شود که مصرف داروها منجر به ریزش مو در فرد می شود.
ریزش مو به دلیل مصرف دارو با مکانیسم های زیر ایجاد می شود:
- Anagen effluvium که در طی چند هفته پس از شروع شیمی درمانی ایجاد می شود.
- Telogen effluvium که طی چند ماه پس از مصرف دارو ایجاد می گردد. برخی از داروهایی که منجر به بروز این بیماری می شوند عبارتند از :
- داروهای ضد صرع ( فنی تویین ، والپروآت و کاربامازپین )
- داروهای ضد انعقاد ( وارفارین و هپارین )
- داروهای ضد تیروئید ( متی مازول و PTU )
- رتینوییدها ( Acitretin و ایزوترتینویین )
- بتابلوکرها مانند پروپرانولول)
برخی دیگر از واکنش های دارویی شایع :
- AGEP با شروع حاد تب و همچنین پوستول های ریز در نواحی قرمز و متورم پوست ظاهر می شود. و در بیش از 90 درصد مواقع علت ایجاد آن مصرف دارو است. آنتی بیوتیک ها به ویژه داروهای بتالاکتام و ماکرولیدها شایع ترین علل بروز AGEPاست.
- سندرم استیونس جانسون و TEN تقریبا همیشه بعد از مصرف دارو ایجاد می شوند. معمولا داروهایی که در طی یک ماه پیش از بروز این عارضه مصرف شده اند ، علت ایجاد این بیماری هستند.
- عارضه Fixed drug eruption معمولا به شکل پلاک قرمز ادامتو با حدود مشخص تظاهر پیدا می کند. رنگ تیره ای دارد و گاهی مرکز آن به صورت تاولی می شود. در هر قسمتی از بدن ممکن است ایجاد بشود اما بر روی لب ، صورت ، دست و پا و ناحیه تناسلی شایع تر است.
- Serum sickness به دلیل دریافت پروتئین های بیگانه مانند سرم ضد دیفتری ، سرم ضد هاری یا آنتی تیموسیت گلوبولین ایجاد می شود. گاهی استفاده از داروهایی مانند پنی سیلین ها نیز موجب واکنش های مشابهی می شوند.
- برخی از داروها مثل متیل دوپا ، کلرپرومازین و سایمتیدین موجب ضایعات پوستی شبیه به درماتیت سبورئیک می شوند.
حساسیت پوستی
عوامل ایجاد بیماری راش پوستی
عوامل مختلفی منجر به ایجاد راش پوستی می شوند که ما در این مقاله انحصارا های در مورد عوارض مصرف دارو و به طور کلی در مورد واکنش های دارویی صحبت کردیم .
به طور کلی از علل شایع ایجاد راش پوستی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از مواد شیمیایی در پودرهای رختشویی ، مواد پاک کننده و صابون ها
- استفاده از داروهای موضعی ، مواد اسیدی یا بازی
- عوامل وراثتی
- عوامل قارچی در نواحی رویش مو ، پیشانی ابرو ، سیبیب ، لاله گوش
علائم شدید راش های پوستی
بعضی اوقات نشانه های راش ضعیف و بعضی اوقات شدید هستند. ابعضی از علاائم شدید راش پوستی:
- تب بالا
- دردناک بودن
- فراگیر شدن راش در موضع وسیعی از بدن
- داشتن سرگیجه یا غشراش هایی که نوزادان را درگیر می کند.
- تورم لب ، گلو
و مهمتر از همه راش هایی است که بلافاصله پس از خوردن یا مصرف داروها ایجاد می شوند. در صورت داشتن هرگونه از علائم بهترین راه درمان و پیشگیری مراجعه به پزشک است تا بررسی های بیشتر صورت گیرد.
در صورت تشدید علائم راش ها باید چه کنیم ؟
به محض دیدن علائم راش که مواردی مثل خارش پوست ، تاول زدن ، سرخی و قرمز شدن پوست ، خشکی پوست یا کهیر هستند. باید به پزشک خود مراجعه کنید. مواردی که در این مقاله بررسی شد همگی عللی بودن که در اثر واکنش های دارویی ایجاد می شوند.
استفاده از داروها به طور همزمان ( تداخل دارویی ) یا به تنهایی ممکن است عوراضی اینچنینی را در پی داشته باشد .
مراجعه به یک دکترپوست خوب و نشان دادن علائم پوستی بیمار مهمترین اقدامی است که باید در اینگونه موارد انجام دهید. برای بروز بعضی از بیماری ها به علت تداخل دارویی پزشک متخصص می تواند داروهای جایگزین را معرفی کند.
